ik wist al vroeg
nooit meer is nooit weer
er groeit tijd in nooit
hoewel onzeker concentreerde ik mij
op kunst muziek en poëzie
op natuur respect en samen
jij en ik en zij en het
mijn grenzen verdwenen
achter grond en zee
achter verschillen en culturen
achter mensen en talen
achter toen en nu
eens liep ik in West-Vlaanderen
en vond er een grijs vilten boord van een Duitse jas
die evenzeer Engels had kunnen zijn
honderd jaar eerder
stak daar
een hand uit
van een man
die geen ruzie had met de ander
hij wilde naar huis
hij dacht nooit meer
ik sta tussen herinneringen
en luister naar de verhalen en liederen
van oude mannen die nu helden zijn
maar ooit slechts jong
ik zie hen verrimpeld in wijsheid
ook zij kenden de verhalen van hun vader
over de oneindige gangen
over kou en honger en angst
zoals ik de verhalen van mijn ouders
uit de dorpen
uit de steden
ken
elk van hen is terecht trots
op erkenning en medaille
zij zagen hoe zij bevrijdden
wij herinneren en herdenken vrij
wij kijken vooruit in vrijheid
en denken
nooit meer
maar nooit meer
is niet slechts een
bijwoordelijke bepaling van tijd
en vrijheid
is betrekkelijk
het tromgeroffel van de oorlog
is niet verdwenen
nabij ver weg sneuvelen
jongens en meiden
mannen en vrouwen
dorpen en steden
gronden en landen
ik zie verhalen vol gruwelen
die elke verbeelding tarten
er lijkt niets geleerd
nog altijd voelt macht zich veilig
achter muren
maar
als de mens verdorven is
waarom treuren wij dan
is er een kracht
sterker dan wij
of vrezen wij andere ogen
bouwen we daarom wetten om vrijheid
die groeien in angst
voor anders
vrees niet het anders
het schept verbeelding
maakt voor van tegen
benoemt vreemd als deugd
was ik naïef
omdat ik meende dat vrede kon
omdat ik meende dat we leerden
zijn vogels naïef
omdat ze niet haten
ook zij vallen
al vliegen er veren
in plaats van kogels
ben ik dom
omdat ik geloof in wij
en ben ik onzeker
omdat ik je vrees
niet iedereen is een vriend
iedereen is een buur
waar je de grens ook legt
———————————————
martin knaapen
stadsgedicht no10 | 4 mei 2025
ter gelegenheid van de Dodenherdenking 2025
———————————————